0Με τόλμη και προσδοκία η Ελένη Πριοβόλου πραγματοποιεί με το νέο μυθιστόρημά της Για τ' όνειρο πώς να μιλήσω την αναψηλάφηση αδιευκρίνιστων πτυχών του πρόσφατου παρελθόντος μας.
Με γνώση και ιστορική συνείδηση μοιράζεται τους προσωπικούς της προβληματισμούς για τις αιτίες της αναποτελεσματικότητας των κοινωνικών κινημάτων στη χώρα μας αλλά και το όραμά της για μια κοινωνία δικαιοσύνης, ισότητας, αλληλλοσεβασμού και πραγματικής ελευθερίας, μέσα στην οποία κάθε άτομο εξελίσσει τον εαυτό του προς όφελος του συνόλου.
Μοχλός της σκέψης της είναι ένα ακόμα ρομαντικό μυθιστόρημα, κατά τον προσφιλή τρόπο αφήγησης της Ελένης Πριοβόλου, στο οποίο ξεδιπλώνει εκ παραλλήλου δύο επάλληλες ιστορίες με χρονική απόσταση τριάντα περίπου χρόνων ανάμεσά τους, καθώς αυτή που έπεται χρονικά και αφορά στον πραγματικό χρόνο του μυθιστορήματος, είναι απόρροια της προγενέστερης. «Ένα άλλο μέλλον μπορεί να χρειάζεται ένα άλλο παρελθόν, χωρίς αποσιωπήσεις και προπάντων χωρίς στερεότυπα και ιδεοληψίες, διότι διαφορετικά, είναι περισσότερο από βέβαιο ότι θα τα αναπαραγάγεις» έχει γράψει ο δημοφιλής και φιλέλληνας μελετητής της ελληνικής Ιστορίας, Μαρκ Μαζάουερ.
Η νεαρή ηρωίδα της Πριοβόλου αναζητά ακριβώς αυτό το «άλλο παρελθόν», θέλοντας στο χάραμα της ενήλικης ζωής της να βαδίσει με ιδεολογική διαύγεια και πνευματική αυτάρκεια, έχοντας δώσει «άφεση αμαρτιών» στα προγονικά πεπραγμένα. Ό,τι της εστέρησε η σχολική εκπαίδευση και της απέκρυψε το οικογενειακό της περιβάλλον, διεκδικεί να το μάθει μόνη της μέσω της έρευνας που πεισματωδώς διεξάγει. Η Ροδή Σιμωνέτη εκφράζει τον ευσεβή πόθο της συγγραφέα, η νέα γενιά να κάνει την υπέρβαση του παρελθόντος, απενοχοποιημένα αλλά με επίγνωση της ιστορικής αλήθειας, και να προχωρήσει χωρίς συμπλέγματα σ' ένα μέλλον ειρηνικής συμβίωσης και κοινωνικής δικαιοσύνης.
1920 – 1950: Από τα πολιτικά κινήματα στη δικτατορία Μεταξά και στο διχασμό
Η χρονική περίοδος που διατρέχει το μυθιστόρημα Για τ' όνειρο πώς να μιλήσω ξεκινάει μέσα στη δεκαετία του 1920 και φθάνει στις αρχές του 1950. Είναι διάστημα κοινωνικής συνειδητοποίησης και κινημάτων, πολιτικών αμφιταλαντεύσεων που καταλήγουν στη δικτατορία του Μεταξά, διχασμών, επέμβασης ξένων συμφερόντων, ένοπλου αγώνα. Είναι τα χρόνια που ωριμάζει το αριστερό κίνημα στην Ελλάδα με την ίδρυση του κομμουνιστικού κόμματος, αναλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο στην εξέλιξη των γεγονότων μέσα στη δίνη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και της γερμανικής κατοχής και περνάει μέσα από τις συμπληγάδες του εμφυλίου, για να βρεθεί διαλυμένο και αμήχανο στην αυγή της νεότερης εποχής.
Ρομαντικός σοσιαλισμός , ποίηση και παρανομία
Η νεαρή Ροδή Σιμωνέτη, απόγονος του Ρωμαίου Αγγουλέ, ήρωα του προηγούμενου μυθιστορήματος της Ελένης Πριοβόλου, Όπως ήθελα να ζήσω - του οποίου το Για τ' όνειρο πώς να μιλήσω είναι φυσική συνέχεια, καθώς συνεχίζει το όραμα της δημιουργίας του γαλάζιου ρόδου στον οικογενειακό ροδώνα και της καλλιέργειας των πρωτοπόρων σοσιαλιστικών ιδεών, που ωστόσο διαβάζεται αυτοτελώς – έχει μεγαλώσει μέσα σ' ένα κλίμα παρανομίας, μυστικοπάθειας και με τη διαρκή προτροπή να μη μιλάει και να μην κάνει ερωτήσεις, επειδή πάντα κινδυνεύει ο πατέρας της, δυναμικό στέλεχος του κόμματος με την τύχη πολλών άλλων αγωνιστών: διωγμοί, φυλακίσεις, εξορίες. Όταν όμως τυχαία μαθαίνει για τη δολοφονία ενός νεαρού ποιητή κάτω από αδιασάφιστες συνθήκες, ο οποίος είχε ενστερνιστεί τις επαναστατικές ιδέες, φουντώνει μέσα της η αμφιβολία, νοιώθει ότι την περιβάλλει μια ένοχη σιωπή και ξεκινάει έναν προσωπικό αγώνα να βρει τις απαντήσεις που χρειάζεται. Όλος της ο περίγυρος είναι υπόλογος κι ο καθένας έχει κι από μια άκρη στην αλήθεια της ιστορίας.
Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα;
Το μυθιστόρημα της Πριοβόλου αν και βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα, δεν στοχεύει να ξαναγράψει την Ιστορία. Το ότι οι ήρωές του αποτελούν πρότυπα υπαρκτών προσώπων και όσα συμβαίνουν είναι σε μεγάλο βαθμό ιστορική πραγματικότητα, δεν κατατάσσει το βιβλίο ούτε στο χρονικό, ούτε στη βιογραφία. Είναι απλά μια ιστορία σκαρωμένη τόσο πειστικά και εμπεριστατωμένα, ώστε να φωτογραφίζει μια εποχή, τους πρωταγωνιστές της και την πολιτεία τους. Έτσι, μέσα από ένα εξαιρετικά λυρικό μυθιστόρημα, που διαβάζεται αχόρταγα, η Πριοβόλου φέρνει στο προσκήνιο την εποχή της δόξας αλλά και των αμφιβολιών της αριστεράς και θέτει ουσιώδη ερωτήματα. Μέχρι ποιου σημείου είναι θεμιτή η χειραγώγηση των μελών από την ηγεσία μιας οργάνωσης; Σε ποιο βαθμό ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, ειδικά όταν αυτά περιλαμβάνουν τη φυσική εξόντωση κάθε πιθανού αντιπάλου; Μπορεί ένα ειρηνικό μέλλον να χτιστεί με τη βία; Η συγγραφέας δίνει την ευκαιρία στον αναγνώστη να τοποθετηθεί μόνος του απέναντι στα γεγονότα και να κρίνει τους ήρωες. Είναι ένα βιβλίο ανακουφιστικό. Παρόλη την έντονη ιδεολογική αντιπαράθεση και τις σκληρές του αποκαλύψεις, διατηρεί μια νηφαλιότητα καταπραϋντική.
Της Αγγελικής Βουλουμάνου
